Ahmet Hamdi Tanpınar (23 Haziran 1901; İstanbul – 24 Ocak 1962; İstanbul), çağdaş Türk romancı, öykücü ve şair.
Aynı zamanda 1942-1946 yılları arasında TBMM'de Kahramanmaraş milletvekilliği
yaptı.
Yaşamı
23 Haziran 1901'de İstanbul'da doğdu.1923 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat
Fakültesi’ni bitirdi. Liselerde ve yüksek okullarda çeşitli dersler okuttu.
1939 yılında İstanbul Üniversitesi’nde Yeni Türk Edebiyatı profesörlüğüne
atandı. 1942-1946 yılları arasında Maraş Milletvekili olarak görev yaptı. Bir süre
Milli Eğitim müfettişliği yaptı. Sonra 1949 yılında Edebiyat Fakültesi Türk
Dili ve Edebiyatı Bölümü’ndeki görevine döndü. Gençlik yıllarında Yahya Kemal veAhmet Haşim'in talebesi ve dostu olmuş, Batı
edebiyatından Paul Valéry ile Marcel Proust'u kendisine üstad olarak
seçmiştir. Bu yazarlar edebiyatta güzellik ve mükemmeliyete önplanda yer
verirler. Onlara göre edebiyat, tıpkı resim ve musiki gibi "güzel
sanat"tır. Onlardan farkı, boya ve ses yerine, insanı ve hayatı anlatmada
bu iki vasıtadan çok daha zengin olan dili kullanmasıdır.
Tanpınar şiiri hayatının en büyük ihtirası haline getirmiş, fakat
asıl kabiliyetini şiir estetiğine göre yazdığı mensur eserlerde
göstermiştir. İlk şiiri 1920’de yayımlanmıştır. Geniş okuyucu kitlesi onu
umumiyetle lise kitaplarına ve antolojilere giren
"Bursa'da Zaman"
şiiri ile tanır. Altmış kadar şiirinden ancak otuz yedisi ile, tek şiir
kitabını ölümüne yakın çıkardı: Şiirler (1961; Bütün Şiirleri adıyla
genişletilmiş olarak 1976). Şiirlerinde bir imaj ve müzik kaygısı taşıdığı,
hikâye ve romanlarında da, başta zaman teması olmak üzere, psikolojik anları,
bilinçaltını aradığı, yansıttığı görülür. Çeşitli baskıları olan eserleri Dergah
Yayınları’ nda toplanmaktadır. Enis Batur 1992 yılında Ahmet Hamdi
Tanpınar'dan “Seçmeler” adlı bir kitap hazırladı. Yazar ile ilgili yayınlanmış
en son eser 2007 yılının sonunda çıkan "Günlüklerin Işığında Tanpınar'la Başbaşa"dır.
Eser Tanpınar'ın 1953 yılında yazmaya başladığı ve 1962 yılında vefatına kadar
tuttuğu notlardan oluşmaktadır. Hayatı boyunca sağlığından şikâyetçi olan Tanpınar,
23 Ocak 1962 günü geçirdiği kalp krizi ile Haseki Hastanesi'ne kaldırıldı.
Ertesi sabah, ikinci bir krizle hayata veda etti. Namazı Süleymaniye Camii'nde
kılınan Ahmet Hamdi Tanpınar'ın cenazesi Rumeli Hisarı Kabristanı'nda, hocası
ve dostu Yahya Kemal'in yanı başına defnedildi. Mezartaşı üzerinde çok bilinen
şiirinin iki mısrası hakkedilmiştir:
"Ne içindeyim zamanın / Ne de büsbütün dışında".
Eserleri
Ahmet Hamdi Tanpınar (23 Haziran 1901; İstanbul – 24 Ocak 1962; İstanbul), çağdaş Türk romancı, öykücü ve şair. Aynı zamanda 1942-1946 yılları arasında TBMM'de Kahramanmaraş milletvekilliği yaptı.
Yaşamı
Eserleri
Roman
§
Huzur (1949)
§
Saatleri Ayarlama Enstitüsü (1962)
§
Sahnenin Dışındakiler (1973)
§
Mahur Beste (1975)
§
Aydaki Kadın (1986)
§
Ayna (1950)
Şiir
Deneme
§
Beş Şehir (1946)
§
Yahya Kemal (1962)
§
Edebiyat Üzerine Makaleler (1969) (ölümünden sonra
derlenmiştir)
§
Yaşadığım Gibi (1970)
İnceleme [değiştir]
§
XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi (1949, 1966, 1967)
Hikâye [değiştir]
§
Abdullah Efendinin Rüyaları (1943)
§
Yaz Yağmuru (1955)
§
Hikâyeler (yazarın ölümünden sonra derlenmiş olan bu kitap, iki
kitabındaki hiikâyelerin yanı sıra daha önce kitaplaşmamış hikâyeleri de
içermektedir)
Hakkında
Yayımlanmış Eserler
§
Tanpınar'ın Şiir Dünyası, Mehmet Kaplan (İÜ Edebiyat Fak.
Yay.,1964; ikinci basım, Dergâh Yay.,1983)
§
Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Mektupları, Zeynep Kerman (1974;
genişletilmiş ikinci basım, 1992)
§
Boşluğa Açılan Kapı, Haluk Sunat (Bağlam, 2004)
§
"Bir Gül Bu Karanlıklarda" Tanpınar Üzerine
Yazılar. Hazırlayanlar:
Abdullah Uçman, Handan İnci. Kitabevi, 2002.
§
Günlüklerin Işığında Tanpınar'la Başbaşa Hazırlayanlar: Zeynep
Kerman, İnci Enginün. Dergâh Yay., 2007.
§
Ahmet Hamdi Tanpınar Hazırlayan: Ümit Meriç. Ufuk
Kitapları, 2002.
§
Bir Hülya Adamının Romanı - Ahmet Hamdi Tanpınar Hazırlayan: Orhan
Okay. Dergâh Yay., 2010.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder