Yaşamımızdaki Elektrik


Yaşamımızdaki Elektrik

Yaşamımızdaki Elektrik


ELEKTRİK


İletken Maddeler:
Elektriği ileten maddelere iletken denir.
- Bütün metaller iyi iletkendir.
- Bakır ve alüminyum iletken olarak en çok kullanılan metallerdendir.
- Altın, gümüş, civa,çinko,alüminyum,nikel
-Metaller içinde en iyi iletken altın ve sonra gümüştür.
- İletkenlik özelliği en iyi olan metal altındır.
- Tuzlu su, limonlu su, deniz suyu, asitli su, maden suyu, sirke,
- Toprak, insan vücudu, kurşun kalem içi de iletkendir.
- Tahta ıslatılırsa iletken hale geçebilir.

-
İletkenler olmasaydı:
- Elektriği bir yerden başka yere taşıyamazdık.
- Elektrikli aletlerimizi çalıştıramazdık


Yalıtkan Maddeler:
Elektriği geçirmeyen maddelere yalıtkan denir. - Tahta, porselen, seramik, yağmur suyu, saf su, şekerli su, ebonit çubuk,alkol, kauçuk, cam, plâstik, hava, kağıt, karton, yalıtkan maddedir.


Yalıtkanlar olmasaydı:
- Elektriğe karşı kendimizi koruyamazdık.
- Yalıtkanlar elektriği kontrol etmemizi sağlar.
- Yangın çıkmasını önler.


Devre elemanları: Pil, ampul,anahtar, kablo.




- Devre elemanları 2 kutupludur.




Ampulün parlaklığı nelere bağlıdır:
- Devredeki pil sayısı arttıkça parlaklık artar.
- Devredeki ampul sayısı arttıkça parlaklık azalır.
- Devredeki pilin kutuplarının yer değiştirmesi ampulün parlaklığını etkilemez.
- Ampulün içindeki telin cinsi değişirse parlaklık da değişir.


DİRENÇ :
Maddelerin elektrik iletimine karşı gösterdiği zorluğa direnç denir.
Direnci ölçen alete direnç ölçer (ohm metre) denir.
Direncin birimi ohm’dur. Ohm kısaca işareti ile gösterilir.


- Yalıtkanların direnci iletkenlere göre çok fazladır.


İletkenin Direnci Nelere Bağlıdır?


☻ iletkenin uzunluğuna,
☻ iletkenin cinsine
☻İletkenin kesit alanına bağlıdır(iletkenin inceliğine, kalınlığına).


REOSTA:Direnci değiştiren araca reosta denir.Bir iletkenin uzunluğunun değiştirilmesiyle direnci değişebilir.
Reosta ile ampulün parlaklığını artırıp azaltabiliriz.






Şekildeki devrede;


☻Sürgü 2 yönünde hareket ettirilince, devredeki telin uzunluğu ve dolayısıyla direnci artar.
Parlaklık azalır.






☻Sürgü 1 yönünde hareket ettirilince , iletken telin uzunluğu azalır.Devredeki direnç azalır, akım artar,
Parlaklık artar.


Şimşek: Atmosferde de rüzgarın etkisiyle bulutlar hem havayla hem de birbirleriyle temas ederler. Bunun sonucunda da elektriklenirler. Elektrik yüklü bulutlar birbirlerine yeterince yaklaşırsa birinden ötekine elektrik yükü boşalması olabilir. Bu olaya şimşek denir.


Yıldırım: Elektrik yüklü bulutlar yeryüzüne yeterince yaklaşırsa buluttan yere elektrik yükü boşalması olur. Bu olaya da yıldırım denir.


Elektrik Çarpması Nedir?


Elektriğin canlı vücudundan toprağa geçmesi olayıdır.
İnsan vücudu iletken olduğundan elektrik çarpmaları kaçınılmazdır.
Elektrik çarpması prizler-elektrikli aletlerden kaynaklanan elektrik kaçakları, kablolarının kopması ya da direklere tırmanılması, yıldırım düşmesi ile ortaya çıkabilir.


Vücuttan geçen elektrik akımları yüksek voltajdaysa, şok, kalp durması, solunum durması, ölüm gibi sonuçlar doğurabilir.


Elektrik çarpmalarına karşı alınacak önlemler:


- Tornavida ve pense gibi aletlerin saplarının plastikle kaplı olması
- Elektrikli işlerle uğraşırken plastik ya da kauçuk eldiven giyilmesi
- Prizlere birden fazla elektrikli alet fişi takılmaması
- Prizlere ıslak elle dokunmamak
- Kablolarda kopukluk yada erime varsa büyüklerimize haber vermek
- Kabloların etrafının plastikle kaplanması


Elektrik Çarpmasının İlkyardımı


- Elektrik akımı şalterden kesilmeli,
- Çarpılan kişi yalıtkan bir cisim veya sopa ile itilmeli
- Yalıtkan eldiven kullanarak kişi itilebilir.

Yaşamımızdaki Elektrik

Yaşamımızdaki Elektrik


1.Elektrik bir enerji midir?
Evet.


2.Elektrik enerjisi başka enerjilere dönüştürülebilir mi?
Evet. Vantilatör de hareket enerjisine,ufoda ısı enerjisine,lambada ısı ve ışık enerjisine,hoparlörde ses enerjisine dönüştürülebilir.


3.Elektrik enerjisi üretmek için kurulan tesislere ne denir?
Elektrik santrali denir.


4.İletken nedir?
Elektrik enerjisinin üzerinden geçişine izin veren maddelere elektrik iletkeni denir.


5.Yalıtkan nedir?
Elektrik enerjisini iletmeyen maddelere yalıtkan denir.


6.İletkenlere örnek veriniz.
Altın,gümüş,bakır,demir,tuzlu su,sirkeli su,limonlu su v.b.


7.Yalıtkanlara örnek veriniz.
Şekerli su,saf su,tahta,plastik,kumaş vb.


8.Gazlar iletken hale gelebilir mi?
Evet. Yıldırım ve şimşekte hava iletken hale gelir. Aydınlatmada kullanılan floresan lambalar ve reklam tabelalarında kullanılan neon lambalar,gazların özel koşullarda iletkenlik kazanmasından yararlanılarak yapılmıştır.


9.Bir elektrik devresinde bakır tel yerine aliminyum tel kullanılırsa ampulün parlaklığı değişir mi?
Evet.


10.Tüm metal tellerin elektrik iletkenliği aynı mıdır?
Hayır. Hepsi birbirinden farklıdır.


11.Direnç nedir?
Maddelerin elektrik enerjisinin iletimine karşı gösterdikleri zorluğa direnç denir. Direncin birimi ohm(om) dur. Ve Ω sembolüyle gösterilir.


12.Bir iletken telin direnci nelere bağlıdır?
Üç şeye bağlıdır. Telin uzunluğuna,telin kalınlığına ve telin yapıldığı maddenin cinsine


13.Aynı maddeden yapılmış ve aynı kalınlıkta iki telimiz olsun. Bu tellerden uzun olanın mı yoksa kısa olanın mı direnci daha büyüktür?
Uzun olanın direnci daha fazladır.


14.Aynı maddeden yapılmış ve uzunlukları birbirine eşit olan iki telimiz olsun. Bunlardan biri ince diğeri kalın olsun. Acaba ince olanın mı yoksa kalın olanın mı direnci daha büyüktür?
İnce olanın telin direnci daha büyüktür.


15.Kalınlıkları ve uzunlukları aynı olan iki telimiz olsun. Bunlardan biri aliminyum olsun. Diğeri bakır olsun. Bu tellerin direnci aynı olur mu?
Hayır olmaz. Çünkü bu tellerin yapıldıkları maddelerin cinsleri farklıdır.




16.Basit bir elektrik devresinin elemanları nelerdir?
Anahtar,ampul,pil ve bağlantı kablosudur.


17.Bir devre elemanının direncini ölçmek için kullanılan aletin adı nedir?
Direnç ölçer(Ohmmetre) dir.


18.Filaman nedir?
Ampulde ışık oluşturmak için kullanılan tellere filaman denir. Filaman çoğunlukla tungsten metalinden yapılır. Bakır kadar iyi iletken olmayan tungsten metali yüksek dirence sahiptir. Bu yüksek direnci daha da artırmak için filamanın uzun ve ince yapılır.


19.Reosta nedir?
Değişken direnç anlamına gelir. Elektrik devresinin direncini artırıp azaltmaya yarar.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder