TOPOGRAFYA VE KAYAÇLAR

TOPOGRAFYA VE KAYAÇLAR 
YERKABUĞUNU OLUŞTURAN TAŞLAR



Yerkabuğu kayalardan meydana gelmiştir. Kayalar ise çeşitli minerallerin birleşmesiyle oluşmuştur.
MİNERAL: Belirli bir kimyasal bileşimi bulunan ve genelde katı haldeki rağmen cisimlere denir.
1-KATILAŞIM (PÜSKÜRÜK – VOLKANİK) TAŞLAR :
Magmanın yeryüzünde yada yeryüzüne yakın yerlerde soğumasıyla oluşan taşlardır. İki gruba ayrılırlar:a)İÇ PÜSKÜRÜK TAŞLAR: Magmanın yeryüzüne çıkmadan, yerkabuğunun içinde soğuyup katılaşmasıyla oluşurlar. Bunlara aynı zamanda derinlik kayaçları da denir. Ör: Granit, Siyenit, Diyorit, Gabro.

İç Püskürük Taşlar-Granit
b)DIŞ PÜSKÜRÜK TAŞLAR: Magmanın yeryüzüne kadar çıkarak soğuması ve katılaşması sonucu oluşurlar. Yeryüzüne çıkan maddeler katı, sıvı ve gaz halinde olabilirlerDış Püskürük Taşlar-Lav
LAVLAR - Sıvı olarak çıkarlarKATI MADDELER - Ateş kırıntıları, lapilli, volkan bombaları, AnglomeraGAZ - Su, CO2 gibiÖZELLİKLERİ

Yapıları kristallidir.
Tabakalaşma yoktur.
İçlerinde fosil bulundurmazlar.
Kütleler halindedir.
Asitten etkilenmezler.2) TORTUL (SEDİMANTER) TAŞLAR :

Denizlerde, göllerde, çukur alanlarda biriken maddelerin tortullaşması ve çökelmesiyle düşen taşlardır.

Tortullanma

ÖZELLİKLERİ

Kristalli bir yapıya sahip değildirler.
Tabakalıdırlar.
Fosil bulundururlar.
Tortul taşlar üçe ayrılır:a)KİMYASAL TORTULLAR: Suyun kimyasal olarak aşındırdığı maddeleri, sıcaklığın azalması ya da içindeki CO2 nin uçmasıyla bu maddeler birikir ve sonuçta kimyasal tortullar oluşur. Ör: Traverten, sarkıt, dikit.b)FİZİKSEL TORTULLAR: Akarsular, rüzgârlar, buzullar gibi dış kuvvetlerin taşları aşındırıp taşıması ve çukur alanlarda biriktirmesi sonucuyla oluşurlar. Bu taşlar suda eriyik halde bulunan tabii çimento ile birbirine yapışırlar ve mekanik tortullar oluşur. Kil taşı, kumtaşı, konglomera buna örnektir.c)ORGANİK TORTULLAR: **en canlıların üst üste birikerek katılaşması sonucu oluşan taşlardır. Örnek: Taşkömürü, Linyit, mercan kalkeri, tebeşir dir.NOT: Petrol, linyit ve kömür dışındaki bütün madenler volkanik kökenlidir. Kömür ve petrol ise organik kökenlidir.

3) BAŞKALAŞIM(Metamorfik) TAŞLARI :



Tortul ve volkanik taşların aşırı basınç ve sıcaklık altında katılaşmasıyla oluşurlar. Bu taşlar eski özelliklerini kaybederek, yeni özellik kazanırlar.

Başkalaşım Taşlar
ÖZELLİKLERİ

Tabakalar halindedir.
Sert bir yapıya sahiptirler.
Fosil bulundurmazlar.
Bunlara örnek:

Granit - Gnays

Kalker - Mermere

Kuvars - Kuvarsit